Emma Albani
1847 - 1930

Emma Albani to sceniczne imię Marii Luizy Emmy Cecilii Lajeunesse, śpiewaczki operowej o przepięknym lirycznym sopranie, którym zachwyciła cały niemal świat na przełomie XIX i XX wieku.
Wielu ówczesnych kompozytorów specjalnie dla niej pisało muzykę, a Johannes Brahms płakał ze wzruszenia, kiedy usłyszał po raz pierwszy swoje "Requiem" w jej wykonaniu.

Wielki talent, wspaniały głos, czarująca osobowość - została, niestety dość szybko po swojej śmierci zapomniana przez Kanadyjczyków.
Może przyczyną było to, że urządziła swoje życie w Anglii? Kto wie?
Często jednak powtarzała, że "w sercu na zawsze pozostanę Kanadyjką".

Urodzona w Chambly w prowincji Quebec. Za datę jej narodzin przyjęto dzień 1 listopada w 1847 roku, ale w różnych dokumentach widnieją też i inne daty. Na jej nagrobku wyryto1850 rok.

Rodzina Lajeunesse (ze strony ojca) od siedmiu pokoleń żyła w Kanadzie. Matka Emmy, Mélina Mignault była Szkotką. Cała jej rodzina osiadła kiedyś w Plattsburghu w stanie Nowy Jork, dokąd zreszta niebawem, w 1852 roku przeprowadzili się i państwo Lajeunesse. Być może, po urodzeniu sześciorga dzieci (przeżyły tylko dwie dziewczynki: Emma i jej młodsza siostra, Kornelia) matka Emmy czuła się bardziej komfortowo pośród własnej rodziny.

Rodzice Emmy byli profesjonalnymi muzykami, stąd też wiedzieli, że talent trzeba kształcić od dziecka. Biedna Emma! Nie skończyła jeszcze 4 lat, a już wpadła w kierat codziennych, trwających po 4 godziny ćwiczeń. Joseph Lajeunesse uczył ją grać na harfie i kształcił jej głos, matka zaś naganiała ją do fortepianu.
W 1856 roku Mélina Mignault - Lajeunesse umiera a osierocona rodzina powraca do Montrealu, gdzie ojciec obejmuje stanowisko nauczyciela muzyki w klasztorze Dames du Sacre-Coeur w Sault-au-Recollet  na przedmieściach Montrealu. Dzięki temu  Emma i Kornelia mają szansę uczyć się tam bezpłatnie.

Talent, a przede wszystkim niezwykły głos Emmy zwróciły uwagę wszystkich nauczycieli, toteż kiedy w 1860 roku do Kanady przybył książę Walii, żeby uczestniczyć w uroczystości otwarcia Mostu Królowej Victorii, Emma została wyróżniona i zaśpiewała na specjalnym z tej okazji koncercie.
Stało się jasne dla wszystkich, że tego talentu nie wolno zmarnować. Tymczasem Emma zaczęła bardzo poważnie myśleć o tym, by wstąpić do zakonu. Siostra przełożona, Madame Trincano wyperswadowała jednak dziewczynie ten zamiar przekonując ją, że skoro Bóg obdarzył ją tak wielkim i wspaniałym głosem, to jej obowiązkiem jest wykorzystać ten dar.

W 1862 został zorganizowany specjalny koncert charytatywny w Mechanic's Hall w Montrealu pod patronatem miejskich notabli z celem zebrania funduszy na studia w Paryżu dla obu sióstr. Nie przyniósł on jednak oczekiwanych rezultatów. Kiedy więc dziewczęta ukończyły szkołę ojciec postanowił przenieść sie do Albany, w stanie Nowy Jork, gdzie łatwiej było zarobić potrzebne pieniądze na studia w Europie. I rzeczywiście, już po trzech latach Emma, z poparciem kongregacji kościelnej kościoła pod wezwaniem Św. Józefa, gdzie pracowała w chórze, wyjeżdża na studia do Paryża. Był rok 1868.

W paryskim Konserwatorium kształceniem jej głosu zajął się znakomity francuski tenor (i kompozytor)  Gilbert-Louis Duprez natomiast techniki i harmonii Emma uczyła się od znanego kompozytora i organisty François Benoist. Po ośmiu miesiącach wyjeżdża do Mediolanu, by tam pracować z Francesco Lampertim, który uczył ją tzw. włoskiej szkoły śpiewaczej.

Wreszcie nadszedł dla Emmy wielki dzień, dzień jej debiutu w operze - 30 marzec 1870 roku.
Na scenie opery w Messinie Emma, używając po raz pierwszy swojego nowego scenicznego nazwiska ALBANI, wystąpiła jako Amina w operze Vincenzo Belliniego "Lunatyczka" (La Sonnambula).
Natychmiast potem została zaproszona na Maltę, by śpiewać tam w wielu operach, a rok później podpisała 5 letni kontrakt z
Frederickiem Gye, menadżerem londyńskiego Covent Garden.

To był początek jej błyskotliwej, międzynarodowej kariery, która trwała następnych 40 lat. Emma odegrała w tym czasie ponad 43 role w różnych operach, w Europie, Ameryce Północnej, Skandynawii, Australii i Nowej Zelandii. Po Kanadzie odbyła 8 tournee, zawsze witana entuzjastycznie przez tłumy jej wielbicieli. Była też zapraszana, by uświetniać różne oficjalne uroczystości jak np. tę z 1878 r, kiedy zaproszono ją do Moskwy na zaślubiny angielskiego księcia Alfreda z carówną księżniczką Marią
Podczas jednej z tych podróży towarzyszył jej, jako impresario, syn Fredericka Gye, Ernest. Młodzi zakochali się w sobie i 6 sierpnia 1878 roku wzięli w Londynie ślub. Pół roku później w wypadku na polowaniu, ginie ojciec Ernesta. Emma szczerze zasmucona jego śmiercią, kiedy rodzi się jej syn 4 czerwca 1879 r. nadaje mu imię Frederick-Ernest. Jej mąż przejmuje po ojcu stanowisko menadżera Covent Garden.

Koncert za koncertem, tournee po tournee, popularność Emmy na świecie rośnie a wraz z nią... i bankowe konto. Małżonkowie postanawiają zainwestować pieniądze, żeby zapracowały na godną emeryturę. Niestety, zostały źle zainwestowane i Emma z Ernestem tracą wszystko.
Emma, żeby móc utrzymać dotychczasowy standard życia sprzedaje kosztowne prezenty, które otrzymywała przez lata od wielu znakomitości, między innymi od królowej Victorii. Luksusowy dom, który zamieszkiwali, wynajmują, a sami przenoszą się do wynajętego, niewielkiego domu w tańszej dzielnicy Londynu. Na życie stara się zarobić udzielając lekcji śpiewu. jh

Kiedy po latach odwiedza ją ówczesny premier Kanady, Mackenzie King, jest zaszokowany biedą jaką zastał u niemłodej już śpiewaczki. Wstrząśnięty, usiłuje pomóc jej starając się o kanadyjską dla niej emeryturę, ale rząd odrzuca jego wniosek i mimo apelacji do rządu prowincji Quebec niczego nie wskórał. (Prawo ważniejsze od człowieka?)

W 1925 r. Emma otrzymuje najwyższe brytyjskie odznaczenie z rąk angielskiego króla Jerzego V:  "Dame Commander of the British Empire". Drugie wydarzenie w tym samym roku było mniej przyjemne. Umiera Ernest. Emma musi odtąd radzić sobie sama. Decyduje się wystąpić na dwóch wielkich koncertach, jednym w Londynie a drugim w swoim rodzinnym mieście Chambly. Obydwa przynoszą na szczęście dochód wystarczający, by mogła powrócić do swojego luksusowego domu i mieszkać w nim aż do swojej śmierci 3 kwietnia 1930 roku.

Zostaje pochowana obok swojego męża na cmentarzu Brompton w Londynie.


Kilka dodatkowych informacji w skrócie:

W 1939 roku w Chambly mialo miejsce odsłonięcie tablicy, upamiętniającej jej życie i karierę. Na uroczystość tę przybył jedyny syn Emmy, Frederick-Ernest.

W Montrealu od 1969 roku jest ulica nazwana imieniem śpiewaczki.

W 1980 roku poczta kanadyjska wydała znaczek i okolicznościową kopertę upamiętniające 50 rocznicę śmierci Emmy Albani.

Miłym dla Polaków akcentem w karierze Emmy Albani będzie zapewne fakt, że u jej boku śpiewał również i Polak. Jeden z najwybitniejszych  tenorów XIX wieku, Jan Mieczysław Reszke, wystąpił w londyńskim Covent Garden w 1896 roku w roli Tristana w operze "Tristan i Izolda" Ryszarda Wagnera. Emma oczywiście była Izoldą.

Emma Albani wyróżniona była wieloma nagrodami, miedzy innymi Złotym Medalem Królewskiego Towarzystwa Filharmonicznego, którym odznaczony został również słynny kompozytor niemiecki, Johannes Brahms.

Emma Albani była przyjaciółką i ulubioną śpiewaczką królowej Victorii, która w swoim testamencie poprosiła, żeby Emma zaśpiewała na jej pogrzebie (w 1901 roku).

 

W 1911 roku Emma wydaje swoją autobiografię pt. "40 Years of Song".

W swojej młodości Emma (jeszcze nie Albani) próbowała komponować. Powstały wówczas utwory na fortepian:
"
Grande marche triomphale"
Fantazja "When This Cruel War is Over"
na dwa fortepiany:
"Grand Duett on Themes from Sabatier's Cantata"
na harfę:
wariacje "This the Last Rose of Summer"
oraz pieśni:
"Hymne à Pie IX"
"And Must These States Now Sever"
"Les Martyrs"
and "Travail de reconnaissance"'

Wszystkie te utwory Emma wykonywala wraz ze swoją siostrą Kornelią, kiedy jeszcze mieszkały razem w Albany i okolicach w 1860 roku.


Opracowała: Emilia Turkiewicz
Na podstawie książki "100 Canadian Heroines famous and forgotten faces" by Merna Forster
oraz korzystając z wielu stron internetowych.

Zdjęcie okolicznościowej koperty skopiowane ze strony: http://www.unicover.com Zdjęcie znaczka pochodzi ze strony: http://famouscanadianwomen.com/stamps/albani.htm