 |
Jan
Czerski |
|
|
|
Jan
Czerski |
|
|
Jan
Czerski (urodził się w guberni witebskiej 18.V. 1845 roku). Na Syberię trafił
jako młody, bo zaledwie 17 letni chłopak za udział w Powstaniu styczniowym.
Karę odbywał w batalionie liniowym w Omsku. Dzięki pomocy wielu zyczliwych osób,
między innymi B. Dybowskiego, inzyniera Marczewskiego, A. Czekanowskiego ukończył
studia z zakresu paleontologii i geologii. W 1869 roku został zwolniony z
wojska, ale nie otrzymal zgody na powrót do Polski. W latach 1871 - 1883 na
zlecenie Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego prowadził wiele wypraw w Góry
Sajan Wschodni, w dolinę rzeki Irkut. Jednocześnie prowadził geograficzne i
geologiczne badania wschodniej Syberii. Najwazniejszym jego osiągnięciem było
zbadanie budowy geologicznej jeziora Bajkał. Za sporządzenie mapy geologicznej
tego jeziora otrzymał nagrodę w Bolonii, w latach 1877-1881 podczas 4 wypraw
zbadał dorzecze rzeki Selengi i napisał pracę na temat Bajkalu. Za co otrzymał
zloty medal Rosyjskiej Akademii Nauk. Dzięki pomocy J. Zawiszy mógł przenieść
się do Peteresburga. W latach 1885 - 1886 opisał 2500 kości, a także
przygotował do wydania Dziennik podrózy Czekanowskiego. Żeby lepiej zrozumieć
tego czlowieka trzeba pamiętać, że był cięzko chory, cierpiał na gruźlicę
płuc, dlatego też bez wątpienia zdecydował się na małżeństwo z Sybiraczką
Marfą, z którą miał syna Janka. Ceną jaką zapłacił za owo malżeństwo
był ślub w cerkwi, co łączyło się z wynarodowieniem. Ale zesłańcy nigdy
go nie zawiedli. cechowała ich niezwykła solidarność. Kiedy jechał na
ostatnią wyprawę, z ktorej wiedział,że nie powróci Rosjanie nie dostarczyli
mu na czas niezbędnych na zakup żywności pieniędzy. Zmarł 25.VI.1892. Trasa jego podrózy biegła przez Kołymę, Janę i Indygirkę. W miejscu jego pochówku znajduje się malutka czasownia. Jako jeden z niewielu Polaków doczekał się, że iego nazwiskiem nazwano góry i jedno z miast syberyjskich. |
Opracowała: Maria Dybowska
|