SAVOIR-VIVRE PRZY STOLE

Stół powinien być przygotowany odpowiednio do okazji. Inaczej nakrywa się stół na wieczorne przyjęcie, inaczej gdy podaje się podwieczorek na tarasie, jeszcze inaczej podczas przyjęcia bufetowego dla kilkudziesięciu osób. Bez względu jednak na charakter spotkania, wskazane są prostota i umiar. 

Stół
Powinien być dostatecznie duży, by każdy z gości mógł swobodnie poruszać rękami, nie potrącając łokciami - podczas jedzenia - najbliższych sąsiadów. Oblicza się, że 60 centymetrów na osobę to minimum zapewniające pewną wygodę.

Obrusy
Bez względu na rodzaj materiału i kolor obrusa pewne reguły nakrywania stołu pozostają niezmienne.
1. Wszystkie załamania rozprasuj i wygładź.
2. Wystawną kolację podajemy na białym obrusie.
3. Obrus bufetowy powinien zwisać okolo 10 cm nad podłogą. Może być nieco dłuższy, byle nie dotykał butów gości podchodzących do stołu. Zbyt krótki psuje kompozycję bufetu i robi wrażenie źle dobranego.
4. Gdy goście siadają do stołu, obrus powinien kończyć się na wysokości siedzenia krzeseł.
5. Na bardzo pięknym stole możesz połozyć tylko serwetki, tak duże, by zmieścił się na nich talerz podstawowy, sztućce i kieliszki.

Serwetki
1. Tylko przy codziennych posiłkach i bufecie mogą być papierowe, ale kiedy zaprasza się gości do stołu, trzeba podać serwetki płócienne.
2. Układa się je po lewej stronie talerza, obok widelców albo na talerzu przeznaczonym na przystawkę. Złożone płasko w trójkąt lub prostokąt, przewiązane wstążką lub ozdobione jednym świeżym kwiatem.
3. W żadnym wypadku nie drapuje się serwetek w wachlarze i pióropusze - to restauracyjna maniera i w domu nie ma nic wspólnego z elegancją.
4. Serwetki kładzie się na kolanach, gdy tylko na stole pojawi się przystawka i gospodyni lub gospodarz spotkania dadzą znak, że można rozpocząć jedzenie.

Menu, bileciki z nazwiskami
Zwyczaj kladzenia na stole recznie pisanego menu upowszechnil sie pod koniec XIX wieku. Kaligraficznie spisane potrawy pozwalaly ocenic kunszt i "znajomosc swiata" pani domu. Kartoniki mialy czesto zlocone brzegi, kwiatowe szlaczki, przewiazywane byly sznureczkami i wstazkami. Kolekcjonerzy placa za nie dzisiaj wysokie ceny. Po II wojnie swiatowej male kartoniki zniknely z domowych przyjec i zachowaly sie tylko jako obowiazkowy akcent oficjalnych sniadan, obiadow i bankietow siadanych. Dzisiaj przezywaja swoj renesans i znow pojawiaja sie na eleganckich przyjeciach.
1. Kartoniki kladzie sie przed kazdym nakryciem i goscie maja je prawo zabrac ze soba, jako mile wspomnienie kulinarnych przezyc.
2. Nie pisze sie jednak menu z okazji zwyklego niedzielnego obiadu, ani wtedy, gdy przyjecie ogranicza sie do trzech podstawowych dan.
3. Kiedys pisane recznie, dzisiaj moga byc drukowane i ozdabiane komputerowo. 
4. Menu ogranicza sie do wyszczegolnienia dan i alkoholi. Spis potraw musi byc sporzadzony w kolejnosci ich podawania. Alkohole wypisuje sie wedlug tej samej zasady, pod lista potraw, a jesli kartonik jest skladany - zawsze na lewej stronie. Prawa zarezerwowana jest dla dań.
5. Nowoczesne karty maja czesto zabawna postac. Pisze sie je nie tylko na sztywnych kartach, ale i na drewnianych deseczkach, paskach jedwabiu, nawet na pakowym papierze. I zwija w ruloniki, przewiazuje sznurkiem, wklada w ramki.

Sztućce
Uklada sie je po prawej i po lewej stronie talerza, w takiej kolejnosci, w jakiej beda podawane potrawy ( poczynajac od zewnatrz) i ta prosta regula pozwala rozstrzygnac wiele watpliwosci, takze podczas jedzenia.
1. Najblizej talerza poloz po prawej stronie duzy noz, a po lewej duzy widelec.
2. Jesli bedzie podana ryba, umiesc teraz po prawej noz do ryb a po lewej odpowiedni widelec. 
3. Poloz po prawej stronie lyzke do zupy, a najbardziej na zewnatrz sztucce do zimnych przystawek.
4. Niezaleznie od tego, ile sztuccow sie podaje ( ale zazwyczaj nie wiecej niz po trzy pary nozy i widelcow), widelce do wszystkich potraw leza po lewej stronie zebami do gory, a noze po prawej z ostrzem skierowanym w strone talerza.
5. Wszystkie sztucce powinny miec konce rekojesci oddalone o 1 cm od krawedzi stolu.
6. Podczas uroczystych posilkow nie uklada sie od razu deserowych widelczykow, lyzeczek do kawy, nozykow do owocow. Te akcesoria pojawiaja sie dopiero przy deserze.
7. Noz i widelec deserowy maja dosc wszechstronne zastosowanie. Podaje sie je przede wszystkim do goracych i zimnych deserow, ale takze do zimnych przekasek, serow i owocow. Nie nalezy jednak mylic malego widelczyka do ciast z nieco wiekszym - i z dluzszymi zabkami - widelcem deserowym. 

Półmiski, sztućce do nabierania potraw
1. Kazda potrawa podana na stol musi miec sztucce do nabierania: duzy widelec i noz do nakladania potraw miesnych, komplet sztuccow do ryb (specjalny duzy, rozlozysty widelec i lopatkowy noz), dwie lyzki do salatek (okragla i z wyzlobionymi zebami), do wedlin widelec z dwoma zebami itp.
2. Jesli nie mamy tzw. sztuccow polmiskowych, mozna podac do nabierania goracych potraw zwykla lyzke i widelec.
3. W zadnym wypadku goscie nie moga siegac do salaterek i polmiskow wlasnymi sztuccami - to niehigieniczne i nieestetyczne.
4. Zupe mozna podac w wazie, albo od razu na talerzach czy filizankach-bulionowkach.
5. Gorace danie glowne podaje sie - pokrojone w plastry - na polmisku, a warzywa w specjalnych salaterkach.

Kieliszki
1. Ustawia sie w odleglosci ok.1 cm powyzej ostrza noza. Na uroczystym obiedzie do kazdego napoju przeznacza sie wlasciwe szklo.
2. Jesli do przystawek bedzie podana wodka, pierwszy stanie maly kieliszek do wodki, za nim - w prawa strone - kieliszek do bialego wina, nastepny do czerwonego, a kieliszek do szampana lub wina deserowego znajdzie sie jako ostatni w rzedzie.
3. Szklanka na wode moze stac poza szeregiem, ale zawsze po prawej stronie talerza.
4. W zasadzie nie ma tu jednak sztywnych regul i wielu krajach ustawia sie szklo wedlug wielkosci - najwiekszy kieliszek po lewej, coraz mniejsze na prawo od niego. Zawsze jednak kieliszki do koniaku i likierow pojawiaja sie dopiero razem z kawa i deserem. Przy codziennym, mniej oficjalnym posilku wystarcza szklaneczka na wode i uniwersalny kieliszek do wina.

Wino białe wytrawne lub półwytrawne - do zimnych zakąsek, ryb, cielęciny, kurczaka, makaronu, jaj, indyka.
Wino czerwone wytrawne lub półwytrawne - do wołowiny, kaczki, gęsi, dziczyzny, bigosu
Wódka biała czysta i gatunkowa wytrawna - do zimnych i ciepłych zakąsek i drugich dań
Whisky z lodem - jako aperitif przed jedzeniem
Koniak, winiak, brandy - po posiłku, może być do deserów
Wino deserowe słodkie i półsłodkie - do ciast, deserów, tortów
Szampan - wytrawny do wszystkich dań, do deserów słodki